Τρίτη 31 Αυγούστου 2010

Γιατί βλέπουμε όνειρα, κύριε Φρόυντ;

Τα όνειρά μας, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, «καταναλώνουν» συνολικά έξι χρόνια από την ζωή μας.
Γιατί, όμως, η «τύχη» μας δουλεύει όσο εμείς κοιμόμαστε; Οι θεωρίες σχετικά με τη σημασία των ονείρων διαδέχονται η μία την άλλη, για ένα θέμα που πάντα σαγήνευε τον άνθρωπο με το μυστήριο που αποπνέει.

Φυσικά, ο συνήθης ύποπτος της ανθρώπινης ψυχολογίας Sigmund Freud δεν ήταν ο πρώτος που έψαξε το βαθύτερο νόημα των «περιπλανήσεών» μας κατά τη διάρκεια του ύπνου. Από τα αρχαία χρόνια και τα «θεραπευτικά» όνειρα του Ασκληπιού, ως την «Ερμηνεία των Ονείρων» του Φρόυντ και τις σύγχρονες επιστημονικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις, τα όνειρα βρίσκονται κάτω από το «μικροσκόπιο» του ανθρώπου.

Το όνειρο συνίσταται στη βίωση μίας διαδοχής εικόνων, ήχων και συναισθημάτων κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι αρχαιότερες κοινωνίες τοποθετούσαν την προέλευσή τους σε θεϊκές βάσεις, πιστεύοντας ότι μέσω αυτών στέλνονται σημαντικά μηνύματα και οιωνοί από τους θεούς. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο δρ. Φρόυντ έκανε τη ρηξικέλευθη πρόταση περί επικοινωνίας μεταξύ ασυνείδητου και συνειδητού.

Ένα συμπέρασμα από τη μελέτη του Αυστριακού ψυχολόγου είναι το εξής: όταν πέφτετε στο κρεβάτι σας για να κοιμηθείτε, το μυαλό σας λειτουργεί όπως ένας υπολογιστής που σβήνει. Τα όνειρα δηλαδή διεκπεραιώνουν τις εκκρεμότητες των «αρχείων» της ημέρας σας, για να παραδοθείτε ήσυχοι στον Μορφέα.

Σ’ αυτή την ιδέα βασίστηκαν και οι ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου, μπορείτε να λύσετε προβλήματα που σας απασχολούσαν στην καθημερινότητα. Μελετητές υποστηρίζουν ότι τα όνειρα είναι ουσιαστικά ο τρόπος του εγκεφάλου μας να συνεχίζει να σκέφτεται, όπως και στον «ξύπνιο» μας, με τη διαφορά ότι στα όνειρα η φαντασία μας μπορεί να «οργιάσει» και να σκεφτεί τα διάφορα ζητήματα από πλευρές που δεν είχαμε σκεφτεί ως τότε.

Ψυχολόγος  εξηγεί πώς συνδέονται οι ιδέες του Freud με τη σύγχρονη επιστήμη: «Θιασώτης και ο ίδιος της τελικής αναγωγής των ψυχολογικών θεωριών σε βιολογικά δεδομένα, ο Freud θα είχε οπωσδήποτε εντυπωσιαστεί από τις σύγχρονες επιστημονικές μελέτες του ύπνου και του ονείρου, που, με τη γλώσσα πια της νευροεπιστήμης, αποδίδουν στο όνειρο τον ρόλο του θεματοφύλακα της εξατομίκευσης» Στα μέσα του περασμένου αιώνα, η επιστήμη έκανε ένα βήμα παραπάνω, ανακαλύπτοντας το στάδιο “REM” (Rapid Eye Movement) του ύπνου, κατά το οποίο τα μάτια μας κινούνται γρήγορα. Κάπου εκεί ξετυλίγεται και το «φιλμ» των ονείρων μας.

Μάλιστα, ορισμένα πειράματα των ερευνητών στήριξαν την άποψη ότι τα όνειρα συμβάλλουν στην ψυχική υγεία μας, αφού όταν ξυπνούσαν τα υποκείμενα των πειραμάτων τους πριν τον REM ύπνο τους, παρουσιάζονταν διαταραχές στην καθημερινή συμπεριφορά τους. Η πρόταση αυτή προάγει τα όνειρα σε «κατευναστές» του άγχους μας, τα οποία «ξεσπούν» κάθε βράδυ για λογαριασμό μας. «Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, όπως αναφέρει σε σχετικό βιβλίο του ο πρωτοπόρος της νευροεπιστήμης Michel Jouvet, ότι αν κάποιος μας αποστερούσε από τα όνειρά μας, ξυπνώντας μας π.χ. κάθε φορά που τα μάτια μας τρεμοπαίζουν, θα καταλήγαμε άβουλοι και υποβόλιμοι», εξηγεί η ψυχολόγος. «Το όνειρο είναι μια ενεργητική διεργασία τόσο διακριτή από τον ύπνο, όσο και ο ύπνος από την εγρήγορση», συνεχίζει. «Στόχος της είναι η ενσωμάτωση της νέας εμπειρίας στην ήδη συσσωρευμένη, με τρόπο ώστε να διατηρείται και να ενισχύεται η ιδιοσυγκρασιακή σχέση μας με το περιβάλλον, όπως αντανακλάται στη δόμηση της προσωπικότητάς μας».

Η βασική ιδέα του Φρόυντ, για να επιστρέψουμε στην πολυσυζητημένη «αυθεντία», εξισώνει τα όνειρα μας με πραγματικές μας επιθυμίες. Στη θεωρία και την πρακτική του Freud, η ερμηνεία των ονείρων κατείχε τόσο κομβική θέση, ώστε ο ίδιος να τη χαρακτηρίζει ως «τη βασιλική οδό προς το ασυνείδητο». Η κεντρική θέση που ανέπτυξε διεξοδικά στο σχετικό βιβλίο του είναι ότι τα όνειρα αποκαλύπτουν απωθημένες επιθυμίες που αναδύονται από το ασυνείδητο, όχι όμως στην πρωτογενή τους μορφή, αλλά σε μια συμβολική αναπαράσταση, που απορρέει από την παρέμβαση νοητικών μηχανισμών «λογοκρισίας». «Τα όνειρα αποτελούν, λοιπόν, κατά τον Freud πολύτιμα εργαλεία για την κατάδυση στις δυσπρόσιτες διεργασίες του ασυνειδήτου, στα πλαίσια της ψυχαναλυτικής θεραπείας», μας λέει η ψυχολόγος. Όσα «περνάνε απ’ το μαξιλάρι» μας είναι ο τρόπος της ψυχής μας να φέρει στην επιφάνεια κρυφές επιθυμίες και βιώματά μας.

Πάντως, αυτό που συνηθίζουμε να κάνουμε είναι να δίνουμε σημασία μόνο στα όνειρα που μας συμφέρουν. Η υποκειμενικότητα που κρύβει η ερμηνεία του κάθε ονείρου, καθώς και παράγοντες όπως η «λήθη» μόλις ξυπνήσουμε και οι αντικρουόμενες θεωρίες των ειδικών, αφήνουν ένα μεγάλο μέρος του ζητήματος μέσα στο παχύ μυστήριο της αβύσσου του μυαλού μας.

Κι αν δεν πειστήκατε ακόμη, σας παραθέτουμε μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία για τα όνειρα: Όταν ροχαλίζουμε, δεν βλέπουμε όνειρα. Το κάθε όνειρο διαρκεί από 5 ως 20 λεπτά, ενώ κάθε νύχτα βλέπουμε όνειρα που φτάνουν συνολικά τις δύο ώρες! Ορισμένο ποσοστό των ανθρώπων βλέπουν μόνο ασπρόμαυρα όνειρα, ενώ οι τυφλοί ονειρεύονται με βάση ερεθίσματα των άλλων αισθήσεών τους.

Η συμβουλή μας; Ονειρευτείτε άφοβα είτε στον ύπνο σας είτε στον… ξύπνιο σας. Το «υλικό» των ονείρων μπορεί να αργήσει να γίνει γνωστό, αλλά το σίγουρο είναι ότι πάει τις ζωές μας μπροστά.

Πηγη:in2life.gr

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου